De Tweede Kamer roept het kabinet woensdag ter verantwoording over de nasleep van de deal die Fred Teeven in 2000 als officier van justitie sloot met drugscrimineel Cees H. Hoe gaat premier Mark Rutte zich verdedigen?

Vernietigend. Dat was het oordeel van een commissie die onder leiding van voormalig ombudsman Marten Oosting de Teeven-deal onderzocht. Afgelopen vrijdag presenteerde de commissie het rapport over de gang van zaken.

Oosting constateerde dat er veel mis was met de deal. Ook in de politieke afhandeling ging veel verkeerd en werd de Kamer verkeerd geïnformeerd. Minister Ivo Opstelten en staatssecretaris Fred Teeven traden af. Kamervoorzitter Anouchka van Miltenburg is afgelopen weekend opgestapt. Een brief gericht aan haar van een klokkenluider over de affaire werd vernietigd.

Kritiek op Rutte

Oosting had ook kritiek op Rutte. Een verslag van de herinneringen van Teeven werd volgens Oosting ten onrechte niet aan de Tweede Kamer getoond. Die herinneringen gingen over het bedrag dat met de deal gemoeid was. Nieuwsuur had onthuld dat het niet om 1,2 miljoen gulden ging maar om 4,7 miljoen.

De Kamer vroeg om het verslagje tijdens een debat, maar Rutte noemde het een ‘kattebelletje’, persoonlijke aantekeningen van een ambtenaar, die hij niet naar de Kamer kon sturen. Zelf sprak hij niet met Teeven over het bedrag, want dat vond hij “ongepast en onkies”, omdat het om werk in een vorige functie ging.

Volgens Rutte ging hij met de waardering van het 'kattebelletje' af op het ministerie, op een moment dat hij geen tijd had er echt naar te kijken. "Ik had het niet gelezen maar wel gezien." Ook vindt hij niet dat de notitie achter de hand is gehouden, want deze is gewoon naar Oosting gegaan.

De premier kreeg de afgelopen dagen ook kritiek van de advocaat van Cees H. De crimineel zou gevaar lopen door de uitspraken die Rutte vrijdag deed. De minister-president suggereerde dat de tegenprestatie van H. in de deal misschien wel groter was dan tot nu toe wordt aangenomen. Volgens de raadsman lijkt het nu of H. informatie over andere criminelen heeft doorgegeven.

Stevig debat

Het kabinet moet woensdag tijdens het debat "door het stof" over de Teeven-deal, aldus SP-leider Emile Roemer. De oppositie trekt in het dossier samen op. Coalitiepartijen VVD en PvdA verwachten een "stevig'' debat.

Volgens de SP'er staat de geloofwaardigheid van de politiek en de rechtsstaat op het spel. "De Kamer en de mensen thuis moeten het gevoel krijgen dat dit nooit meer gaat gebeuren en dat ze niet nog een keer de waarheid gaan verdoezelen."

De houding van Rutte ergert de oppositie. De premier nam het vrijdag na de ministerraad nadrukkelijk op voor Teeven. Als Rutte zich zo blijft gedragen, krijgt de premier het volgens D66-leider Alexander Pechtold nog "heel zwaar".

Lessen uit de deal

VVD-fractieleider Halbe Zijlstra verwacht een pittig debat. "De feiten zijn stevig." Vooral voor de liberalen is het pijnlijk. Om de kwestie zijn al drie VVD'ers van het toneel verdwenen: Opstelten, Teeven en Van Miltenburg. Maar Zijlstra ziet het kabinet niet in gevaar komen door de kwestie. "Ik ga ervan uit dat het kabinet het einde van de week haalt''.

Ook voorman Diederik Samsom van de PvdA denkt niet dat de coalitie onder druk komt te staan. "Dat lijkt me niet waarschijnlijk.'' Hij vindt vooral dat het debat vooral moet gaan over de lessen die te trekken zijn uit deze deal "die niet deugde''. Uit de onderbouwing van de commissie-Oosting kun je leren voor de toekomst, aldus Samsom. "Ik hoop dat de premier dat ook erkent.''

Van der Steur en Dijkhoff adviseerden in deal

Ook voor de opvolgers van Opstelten en Teeven wordt het een moeilijke dag. Ard van der Steur en Klaas Dijkhoff zijn actief betrokken geweest bij de afhandeling van de omstreden Teeven-deal door toenmalig minister en partijgenoot Opstelten. De huidige minister en staatssecretaris van Veiligheid en Justitie waren toen nog Tweede Kamerlid van de VVD.

De twee adviseerden onder meer bij het opstellen van een persbericht over deze politiek zeer gevoelige zaak. Ze vonden dat in het persbericht geen specifieke ontkenning moest komen van het bedrag dat het tv-programma Nieuwsuur had gemeld. Dat zou verwarring zaaien, zeker omdat het bewijsstuk van het overgemaakte bedrag nog niet was gevonden. De gesprekken over de formuleringen waren "soms pittig", bleek dinsdag uit antwoorden van het kabinet op 250 vragen die de Tweede Kamer had gesteld over het rapport van de commissie-Oosting.

Van der Steur wist vorige week tijdens zijn persconferentie niet meer precies wat zijn inbreng destijds was. Nu herinneren de twee zich de gesprekken "niet zozeer als het helpen opbouwen van een verdediging, maar de opgebouwde verdedigingslijn te testen op houdbaarheid''. Een Kamerlid van coalitiegenoot PvdA kreeg de conceptreactie van Opstelten aan Nieuwsuur voorgelegd.

Premier Mark Rutte had op 4 maart, vlak voor de uitzending van Nieuwsuur over de kwestie, gebeld met toenmalig staatssecretaris Fred Teeven. Rutte vroeg alleen of Teeven zich nog kon vinden in de conclusie dat er "geen onderbouwde uitspraken'' konden worden gedaan over de feitelijk schikking. De premier vroeg niet door en een specifiek bedrag werd niet genoemd in het gesprek.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl